محاسبه تغييرات در حجم موتور

گنجايش يا حجم موتور جوهر و پايه موتورهاي تقويت شده است اين حجم ميزان فضاي اشغال شده سيلندر توسط پيستونها است كه هر كدام از آنها در يك كورس رو به پايين ( از نقطه مرگ بالا تا نقطه مرگ پايين ) اين حجم را به وجود مي آورند به ياد داشته باشيد اين مقدار جابجايي ‌، حجم كامل يك موتور نيست بلكه حجم كامل يك موتور ‌، مجموع گنجايش موتور در كورس پيستون و حجم محفظه احتراق است ‌، ولي در محاسبات معمولاً‌ حجم اتاقك احتراق محاسبه نمي شود . حال حجم موتور را چگونه محاسبه مي كنند .

براي محاسبه حجم موتور داشتن ميزان قطر پيستون الزاميست . قطر پيستون در اصل اندازه دهانه سيلندر است و كورس پيستون ‌‌، ميزان جابجايي پيستون از نقطه مرگ بالا تا نقطه مرگ پايين است . گرچه اين اندازه ها معمولاً‌ از طرف كارخانه هاي سازنده اعلام مي شود ولي بعضاً اين ارقام تقريبي است و هنگام ساخت موتور كمي بالا و پايين مي شود حجم موتور را مي توان به روش زير محاسبه كرد :

تعداد سيلندر * حجم استوانه سيلندر = حجم موتور

يا به عبارتي

تعداد سيلندر * كورس پيستون * مساحت سطح پيستون = حجم موتور

پس داريم :

تعدا سيلندر*كورس پيستون*2( شعاع پيستون )*عدد پي = حجم موتور

براي محاسبه حجم به ليتر بايد شعاع وكورس پيستون به سانتي متر داده شود و براي محاسبه به سي سي ( سانتيمتر مكعب ) بايد اعداد به ميليمتر و حاصل را به عدد يك هزار 1000 تقسيم كنيم .

مثال : براي محاسبه حجم يك موتور 4 سيلندر با قطر پيستون 80 ميليمتر و كورس 23 ميليمتر

داريم :

حجم موتور

روش دوم براي محاسبه حجم موتور عبارت است از

تعدا د سيلندر * كورس *2 ( قطر پيستون ) * ( عدد پي ) _______________________________4__ = حجم موتور 1000

با اين روش در مثال بالا داريم .

اگر در روش دوم ‌، حاصل را به عدد 1000 تقسيم نكنيم ‌، از فرمول مي توان براي محاسبه حجم اتومبيلهاي آمريكايي كه به واحد اينچ مكعب محاسبه مي شوند استفاده نمود .

براي مثال . براي محاسبه حجم موتور بيوك ايران با موتور 350 اينچ مكعبي و قطر پيستون 4 اينچي و كورس پيستوني معادل 3/48 اينچ داريم .

كه با ذكر كردن عدد 350 اينچ مكعب بدست مي آيد .

چند مثال :

حال بياييد براي مثال با يك موتور 6 سيلندر سرو كار داشته باشيم . در موتورهاي نيسان ‌، سريz مي دانيم كه داتسون 240z بين سالهاي 1970 تا 1973 از قطر پيستون 83 ميلي متر و كورس 7/73 ميلي متر استفاده كرد كه با استفاده از فرمول داريم .

كه بصورت ذكر شده مي شود 2393 سانتي متر مكعب . سپس در سال 1947 بعد از داتسون z240 موتور 260z آمد كه قطر پيستون آن همان 83 ميلي متر بود ولي كورس پيستون آن اضافه شده بود و به عددي رسيده بود كه حجم موتور 2565 سانتي متر مكعب شده بود براي محاسبه ميزان كورس جديد داريم .

حجم موتور = كورس پيستون به سانيت متر

تعداد سيلندر * ² ( قطر پيستون به سانتي متر ) * عدد پي

4

كه با گرد كردن عدد 9/7 سانتي متر يا به عبارتي 79 ميلي متري حاصل مي شود در سال 1975 داتسون 200Z به 280Z صعود كرد با موتورهايي به حجم 2753 سانتي متر مكعب . جالب اينجاست كه اينبار كورس هاي همان كورس پيستون 260Z بود ولي قطر بزرگ شده بود . پس داريم .

يا به عبارتي

پس داريم

كه با گرد كردن عدد 86 ميلي متر براي قطر پيستون حاصل مي شود .

لازم به ذكر است ‌، نامگذاري اتومبيلهاي داتسون ‌‌، عموما‌ً بر اساس حجم موتورشان تعيين مي شوند ‌، همانند اتومبيلهاي كمپاني مرسدس بنز بدين صورت كه نامگذاري آنها بيانگر ( 10/1 ) حجم موتورشان است . يعني داتسون 240Z حدود 2400 سي سي و داتسون 260Z حدود 2600 سي سي و همينطور مرسدس 300 حدود سه ليتر و مرسدس 500 پنج ليتر حجم موتور دارند .

در ادامه مي خواهيم حجم ارائه شده توسط يك كمپاني خودروسازي را با هم مرور كنيم .

از سال 1958 تا 1966 كمپاني آمريكائي فورد يك موتور هشت سيلندر مي سازد با قطر پيستوني معادل 4 اينچ و كورس 5/3 اينچ ‌، كمپاني فورد اين موتور را حجم 352 اينچ مكعبي معرفي مي كند .

سپس در سال 1969 فورد موتور جديدي را معرفي مي كند كه از موتور قبلي سبكتر است و همان قطر و كورس را دارد . اما كمپاني ادعا مي كند كه اين موتور 351 اينچ مكعب حجم دارد حال براي يافتن حقيقت موضوع خودمان مسئله را حل مي كنيم . با استفاده از فرمول داريم .

= حجم موتور

كه با گرد كردن عدد 352 حاصل مي شود چون اعشار از نيم بيشتر است ولي كمپاني فورد عدد كمتر يعني 351را انتخاب مي كند كه احتمالاً‌ هدف اينكار معرفي موتور جديد با كارايي بيشتر و اشتباه نگرفتن آن با موتور قديمي تر و معرفي موتورهاي با استعداد كمي بيشتر است .

اميدواريم كه اين سري مقالات مورد توجه علاقمندان به علم تيونينگ خودرو قرار گرفته و مفيد واقع گردد . در مقالات بعدي پيرامون ضريب تراكم ‌، اسب بخار و تورك ‌، مركز ثقل ‌، ضريب دنده ‌، ميل سوپاپهاي مخصوص ‌، سايز لاستيك و تاثيرات آنها و غيره بحث خواهيم كرد .